Generaties Amsterdammers groeiden met haar op: nijlpaard Tanja. Ze overleed in 2009 en woonde bijna vijftig jaar lang in de dierentuin. Voor een nieuwe tentoonstelling is haar opgezette lichaam het Artis-Groote Museum ingetakeld. Dat roept veel herinneringen op bij mensen die Tanja hebben gekend.
Het is 07.00 uur als de vrachtwagen waar Tanja in zit het terrein op komt rijden. Het nijlpaard staat op een sokkel en is goed vastgemaakt zodat ze tijdens de rit naar het museum niet beschadigd raakt. De klep gaat open en ze wordt naar buiten gerold.
Tanja’s populariteit had veel te maken met haar imposante verschijning, vertelt Artis-historicus Wessel Broekhuis. Tanja werd in de dierentuin geboren en woonde uiteindelijk 49 jaar in Artis, waardoor generaties Amsterdammers met haar zijn opgegroeid. “Waarom precies zij een icoon werd, dat weten we misschien nooit. Maar ze was het troeteldier van Amsterdam, een soort huisdier van de stad.”
Maar er was meer: als Tanja jarig was, kreeg ze een groentetaart en stonden er rijen om haar te bewonderen. En die bijzondere band bleek ook na haar overlijden. Honderden mensen kwamen naar de condoleance met brieven, tekeningen en gedichten: “Dat laat zien hoeveel ze voor mensen betekende”, zegt Wessel.
Nauwkeurig
Tanja deze morgen naar binnen krijgen is nauwkeurig werkje. Stap voor stap wordt Tanja met een takel op hoogte gebracht om vervolgens centimeter voor centimeter door het kozijn gemanoeuvreerd te worden: “Nijlpaarden zijn de tweede grootste landdieren ter wereld en dit is zeker niet het tweede grootste raam ter wereld”, zegt Broekhuis.
Uiteindelijk past het precies. ”Zie je niet elke dag, een opgezet nijlpaard aan een takelwagen.” Broekhuis: “Ze is bijna volledig in originele staat” te zien. “Alleen het gehemelte en de tanden zijn replica’s. Haar schedel is namelijk apart bewaard. Verder is ze nog precies als zestien jaar geleden.”
De opgezette versie van Tanja heeft haar bek wagenwijd open. Precies zoals veel bezoekers en medewerkers haar kennen. Monique Versloot maakte het hok van Tanja jarenlang schoon en herkent haar meteen: “Ze had altijd wel zin in een lekker hapje. Als je een broodje had, ging die grote bek open, net zoals ze er nu uitziet.”
Dat de terugkeer van de voormalig publiekslieveling leeft, merkt Artis al langer. Hoofd van het museum Karlien Pijnenborg: ”Al in januari kregen we vragen: wanneer komt Tanja terug?’ En nu is het dus gelukt” En ook tijdens het takelen komen bezoekers even een kijkje nemen. Een vrouw met haar kleinkind in de kinderwagen: ”Als je Artis zei, dan zei je Tanja. Ik kwam hier als kind met mijn ouders. Later met mijn kinderen, die zijn nu al boven de dertig. Het is heel leuk dat die kleine opdonder haar nu ook kan zien.”
Vanaf 17 oktober is de expositie over Tanja en de relatie tussen mens en dier is vanaf 17 oktober te zien in het Artis-Groote Museum.
